Straszni drobnomieszczanie.
recenzja tomu opowiadań „Miasto Odorków”
.
.Podczas licznych podróży po Polsce poznaję zaskakujące miejsca, ale także twórczość pisarzy, których wcześniej nie znałem. Do takich zaskakujących odkryć należy pisarstwo olkuszanina, Olgerda Dziechciarza. Tak, tak Olgerda – często w opracowaniach i bibliografiach jego imię – Olgerd – jest pisane błędnie, bo ze zbędną samogłoską „i” w środku – czyli w formie Olgierd. To poeta, prozaik, felietonista. Jest to autor wszechstronny, jednak najważniejszym dokonaniem w jego dorobku wydaje mi się wydany w 2009 roku zbiór opowiadań pt Miasto Odorków.
Opowiadania mają charakter ironiczno-satyryczny, są przerysowane, jednak nie rażą, lecz bawią. Książce patronuje hasło z Bursy – „Mam w dupie małe miasteczka”. Reżyser Andrzej Barański stwierdził w jednym z wywiadów, że małe miasteczko to coś zupełnie innego niż wieś i duże miasto. Niby banalne odkrycie, ale jak się nad tym zastanowić, jest w tym wielka mądrość, oddająca ducha mieszkańców małych miasteczek, takich jak choćby tytułowy Odorków. Pierwsze skojarzenie – Ozorków niedaleko Łodzi, byłem tak niedawno przejazdem. Takich miasteczek w Polsce są setki, a może nawet tysiące.
Opowiadania zadają się tworzyć cykl – a właściwie powieść, której bohaterem jest tytułowy Odorków. Dziechciarz zawsze w centrum swoich fabuł stawia człowieka. Pisarz koncentrując się na pojedynczych ludziach, właśnie poprzez jednostki próbuje pokazać obraz małego miasteczka. Portretuje lokalnych polityków, działaczy kultury, domorosłych filozofów i twórców – od malarzy po poetów. A wszystko to z ironią, subtelną zjadliwością. Wydźwięk tych tekstów jest różnorodny. Są opowiadania poważne, są też czysto humorystyczne. Inne łączą w sobie wszystkie te elementy. W każdej z tych form Dziechciarz porusza się równie swobodnie.
Do najciekawszych tekstów tego tomu należy opowiadanie Dziennikarka, gdzie pokazana zostaje degeneracja marzeń osób uwikłanych w lokalne układy, kiedy człowiek godzi się na małą stabilizację. Ma do spłacenia kredyty, a na utrzymaniu żonę i kochankę. A w tle – melancholia niespełnienia.
W tekście Dyrektorka Dziechciarz maluje zjadliwy postać lokalnej animatorki kultury, której się wydaje, że pozjadała wszystkie rozumy, że jest Stasią Bozowską pracy u podstaw w krzewieniu lokalnej kultury. W rzeczywistości jest zupełnie przypadkową osobą na sprawowanym stanowisku, a takich osób w małych miasteczkach jest wiele – otrzymały stanowiska dyrektorów bibliotek lub domów kultury po znajomości z burmistrzem, nie mając ku temu żadnych kompetencji.
W opowiadaniu Lokalny literat Dziechciarz sportretował pisarza przekonanego o własnym pisarskim geniuszu, którego nikt nie raczy docenić, nie doceniają go zwłaszcza mieszkańcy jego miasteczka.
Dziechciarz portretuje Odorków z naturalistycznym zacięciem. Stworzył fabuły zajmujące, świeże. Pisarz bardzo zręcznie posługuje się słowem. To autor w pełni pisarsko ukształtowany, doskonale świadomy swego rzemiosła. Miasto Odorków to gotowy scenariusz na serial komediowy o małym miasteczku, którego każdy odcinek byłby satyryczną perełką.
.
Zbigniew Masternak
.,,
O autorze:
Zbigniew Masternak (ur. 1978 w Piórkowie) – polski prozaik, autor scenariuszy filmowych, reportażysta. Piłkarz.
Zadebiutował w 2000 na łamach „Twórczości” dwoma opowiadaniami z Księstwa. Księgi drugiej – Niech żyje wolność i Posąg Emeryka. W 2006 ukazał się jego debiut książkowy – powieść Niech żyje wolność(poprawiona wersja Księstwo. Księga druga) oraz druga powieść pt. Chmurołap. Nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka ukazała się w 2008 trzecia powieść Zbigniewa Masternaka – Scyzoryk. Trzy pierwsze księgiChmurołap, Niech żyje wolność i Scyzoryk, które zostały wydane w jednym tomie w 2011, tworzą wieloczęściowy autobiograficzny cykl pt. Księstwo. W 2014 roku ukazała się księga czwarta cyklu pt. Nędzole, którą zamierza sfilmować Krzysztof Zanussi. Autor zamierza kontynuować cykl Księstwo o kolejne księgi, chce opisać całe swoje życie od dzieciństwa aż po śmierć. W 2009 Masternak napisał scenariusz filmowy pt. Jezus na prezydenta!. Jest także współautorem książki Kino polskie 1989 – 2009. Historia krytyczna oraz noweli filmowej Jezus na prezydenta!, wydanej przez Korporację Ha!art (2010). Jego powieści i opowiadania tłumaczono na język wietnamski, mongolski, macedoński, ukraiński, niemiecki i włoski.
…
Książki
Księstwo. Księga druga (wydana własnym sumptem, Wydawnictwo i Drukarnia Eurosystem, Wrocław 2005)
Niech żyje wolność (Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2006)
Wigilia pana Wiktora (opowiadanie w: Nasze polskie wigilie, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2006)
Chmurołap (Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2006)
Scyzoryk (Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2008)
Mój syn będzie piłkarzem (opowiadanie w: Ludzie, miasta, Korporacja Ha!art, Kraków 2008)
Kino polskie 1989-2009. Historia krytyczna (autor eseju: Jańcio Wodnik Jana Jakuba Kolskiego, czyli u Pana Boga za piecem, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010)
Jezus na prezydenta! Nowela filmowa (Korporacja Ha!art, Kraków 2010)
Księstwo. Trylogia młodzieńcza (Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2011)
Co piłka robi z człowiekiem? Młodość, futbol i literatura – antologia, współautor (Wyd. Miejskie Posnania, 2012,)
Nędzole (Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2014)
Ekranizacje i adaptacje
W 2003 roku został zrealizowany film Wiązanka w reżyserii Cezarego Fili (adaptacja przedostatniego rozdziału powieści Niech żyje wolność).
Na podstawie opowiadania Stacja Mirsk (pierwszy rozdział powieści Scyzoryk) w 2005 powstał film w reżyserii Roberta Wrzoska, którego Masternak był współproducentem. Film ten otrzymał Grand Prix na IX Krakowskim Festiwalu Filmowym „Krakffa” i był emitowany w Telewizji Kino Polska oraz w Canal Plus.
Jesienią 2010 reżyser Andrzej Barański zrealizował film Księstwo na podstawie trzech debiutanckich powieści Masternaka: Chmurołap, Niech żyje wolność, Scyzoryk. Polska premiera filmu odbyła się 9 czerwca 2011 podczas 36. FPFF w Gdyni, w sekcji Panorama Polskiego Kina. Premiera światowa odbyła się 4 lipca 2011 podczas 46. MFF w Karlovych Varach – film pokazano w konkursie głównym.
