Malarstwo Jacka Malczewskiego, jak każda wielka sztuka, zawsze pozostaje współczesne. Nie można oglądać jego obrazów bez wewnętrznego niepokoju, który prowokuje do refleksji i rozważań nad istotą sztuki i znaczeniem symboliki malarskich wizji artysty. Jacka Malczewskiego nie interesowało uchwycenie piękna pejzażu, kronikarski zapis uroków i cierpień egzystencji, ani pokorne odzwierciedlanie codzienności życia. Jego charakterystyczny malarski styl był podporządkowany głębokiej filozoficznej refleksji, która miała ana celu odsłanianie nieznanych przestrzeni, dążenie do poznania tajemnicy i była dramatyczną próbą pochylenia się nad nieuchronnością i tragizmem śmierci, która zwykle zabiera ludzi w poczuciu niespełnienia i goryczy.
Szczególnie dzisiaj, kiedy kultura skupia się na bezrefleksyjnej afirmacji życia, ucieka od ostatecznych refleksji na temat śmierci, sztuka Jacka Malczewskiego przemawia ze szczególną mocą. Przypomina, że nie jesteśmy w stanie do końca poznać świat i tajemnicę życia. Bombardowani rozwiązaniami, dyktowanymi przez sztuczną inteligencję i wyjałowioną, powierzchowną publicystykę, musimy przystanąć przed zatrutą studnią i zadać sobie pytania, na które odpowiedzi wymagają pokory, głębokiego zastanowienia, zaufania intuicji i nigdy do końca nie wyjaśnionej tajemnicy.
Aleksander Rybczyński
Jacek Malczewski, “Meduza”, 1900, olej na płótnie, 48 x 63 cm, Lwowska Galeria Sztuki, Lwów
