Adam Fiala – Lincoln

eksperymentalna nowela compact versem

[fragmenty]

Wstęp

Podobieństwa między Lincolnem a Kennedym

Elekcja obu Prezydentów
miała podobne daty
Lincolna w 1860 roku
Kennedyego w 1960 roku
oboje zostali zabici
w piątek
i były z nimi
ich żony
każda żona
straciła syna
żyjąc w Waszyngtonie
kule weszły
w tył czaszek obu
Lincoln został zabity
w Ford’s Theater
Kennedy jechał
w Lincoln Convertible
dzieło
Ford Motor Company
oboje mieli następców
zwanych Johnson
imię sekretarki Lincolna
John
ostatnie imię sekretarki
Kennedyego
to Lincoln
John Wilkes Booth
urodzony był w 1839 roku
Lee Harvey Oswald
w 1939 oboje zabójcy
pochodzili z Południa
i zostali zgładzeni
przed sądowym procesem
Lincoln i Kennedy mieli siedem liter w nazwiskach
Kennedy też był
dobry w aforyzmach
„nie pytaj co kraj
ma zrobić dla ciebie
pytaj co ty
możesz zrobić dla kraju”
moja wątpliwość:
kule z karabinku
Carcano Oswalda
nie mogły roztrzaskać
tyłu czaszki
robiły dziurki
ale oficjalnym zabójcą
jest nadal Oswald

11.
Ktoś może nawet
doczekać się w tym
przeznaczenia
lub proroctwa
Abe zainteresował się
rzeką Ohio
zbudował nawet sam
małą płaskodenną łódkę
przewoził pasażerów
do statku parowego
lokalny biznesman
zaproponował mu przewożenie
prosiaków, zboża, tytoniu
towar – ceniony
na targu w Nowym Orleanie
Abe z pomocą
zbudował
większą płaską łódź
został sternikiem
później
Sternikiem Narodu
Szwajcarzy
być może
już w tym czasie
mieli swój zegar
z kukułką
Abe odmierzał czas
słysząc dzwony
z kościołów
na brzegach
po raz pierwszy
w życiu
zobaczył w Nowym Orleanie
jak wygląda
kupno-sprzedaż
niewolników
przypomina to nieco
akcje agentów
Realty
i tak się powoli
rodziła
Deklaracja
że wszyscy ludzie
są stworzeni
jako równi
obecnie dodają
że równi
i równiejsi

13.
Ludzie odkryli
że Abe ma
zdolność opowiadania
ciekawych i dowcipnych
historyjek
i zamiast
grzebania się w ziemi
zalecili mu
staranie się
o urząd
tak
siła polityka
tkwi w słowach ale też
jedno niebaczne słowo
potrafi zniszczyć
jego karierę
takim obecnie słowem
jest rasizm
które można dosztukować
do wszystkiego prawie
historia zna
wielu znakomitych polityków
drwali
nie tylko Lincoln
dobrze rąbał drwa
ostatni car rosyjski
po abdykacji
zamiast pracować w sklepiku
wolał rąbać
jako hobbysta
ale z kolei
święty Józef
niczym szczególnym
się nie odznaczył
poza udziałem
w Szopce Krakowskiej

16.
Abe został prawnikiem
w szczególny sposób
po prostu
praktykując
zaś ciężkie książki
stanowiły nie tylko
wkład do jego wiedzy
ale były rodzajem
ćwiczeń fizycznych
gdy je unosił
bez wątpienia
Abe miał
szczere chęci
ale też
niektórzy złośliwcy
twierdzili
że wygląda
jak strach na wróble
musiał to ukrywać
pod specjalnie
dobranym przyodziewkiem
twarz jego też
była tak charakterystyczna
że bardziej charakterystyczną
trudno było znaleźć ze świecą
współczesne twarze polityków
mało się nadają
do tego
by je wykuwać
w skałach
rzecz szczególna
w tamtych czasach
wszelkie poczynania i dążenia
polityk znajdował
w nieodgadnionych
sądach Lorda
obecnie twierdząc to
naraziłby się
na pewną niezręczność
ale proszę bardzo
wyobraź sobie
ateistę
jako aktualnego
prezydenta
Stanów
w XXI wieku

17.
Gdy Abe poślubił
Mary
piękną i wyrafinowaną
intelektualnie kobietę
wynikły problemy
pierwszy
regularne wspólne
chodzenie do koscioła
drugi
zrobienie z Abe
prawdziwego dżentelmena
(głównie chodzi o ubiór)
z pierwszych fragmentów noweli
wynika
że Abe
ubierał się i zachowywał
zawsze swobodnie
Abe to był dziwny prawnik
marzył o posiadaniu
własnego domu
(prawnicy to mają bez marzeń)
tymczasem syn Robert Todd Lincoln
urodził się w sierpniu 1843
czy prawnikom taki fakt pomaga
politykom na pewno
niektórzy twierdzą
że jeżeli mają rodzinę
to i z łatwością
pokierują krajem

19.
Abe
znakomity mówca
był
naturalnym politykiem
zarzucali mu jednak
zbytni populizm
i jakby brak
chrześcijańskich wartości
(Abe formalnie
nie uczestniczył w pracach
żadnego
chrześcijańskiego stowarzyszenia)
jak widzimy
sprawa religii
była zawsze
i jest
istotna
przy ubieganiu się
o wysokie urzędy
w Ameryce
zaś Francja
która podarowała Stanom
Statuę Wolności
od Rewolucji
myślała inaczej

23.
Kto decyduje
o wojnie
Kongres czy Prezydent
Abe był
za pierwszym rozwiązaniem
akurat zakończyła się
wojna z Meksykiem
ale jakby niezupełnie
(tak jak i w obecnych
czasach)
wojnę spowodował
ówczesny prezydent
Polk
Abe zręcznie odpowiedział
że nie czyni
amerykańskich żołnierzy
winnymi
ale też poprosił
by mu wskazano
okoliczności
w których wystąpiła
agresja
Meksykańczyków
mimo wszystko
Abe
stracił trochę
na popularności
z powodu
tej uwagi

25.
Ale i świat
zaczął się zmieniać
solidne domy
(dawniej głównie drewniane)
zastąpiły cabiny
z grubsza ciosanych bali
konie zastąpiły woły
pługi z dobrej stali okazały się solidniejsze
Abe w Springfield
czuł się dobrze
będąc znowu
z rodziną
wspominał
o trzecim dziecku
tak już jest
chorują
(obecnie potrafią
bardzo kosztownie
chorować)
i umierają
ale wtedy było
wyraźne pocieszenie
obecnie
jakby wstydliwie
przemilczane
nawet wśród
bardzo wierzących:
„taka była
Wola Boska oraz
Aniołki
idą do Nieba”
ale jedno pewne
żona Mary
czuła się lepiej
bez swego męża
obecnie to już
banalne
dlatego też
utworzono małżeństwa
mężczyzny z mężczyzną
i kobiety z kobietą
ponoć biologicznie
zarówno mężczyźni jak i kobiety
mają te same
elementy w mózgach ale problem jest
że te same
elementy
inaczej reagują

27.
Sprawa niewolnictwa
nadal była
konikiem Abe
wygłosił wtedy
prawdę
aktualna i obecnie
„A house divided
against itself
cannot stand”
miał na myśli
że jedne stany
mogą być
zwolennikami niewolnictwa
a drugie nie

30.
Przeciwnikiem Lincolna
był senator Douglas
mający duże poparcie
w pieniądzach
ale prasa
kochała
ten pojedynek
Douglas był niewielki wzrostem
co za wspaniały kontrast
ale oboje
mieli potężne
bas barytony
tak cenne
wśród polityków
(wyobraź sobie
prezydenta
z kontratenorem)
karykaturzyści szaleli
po wielu debatach
zwyciężył Douglas
nie załamało to wcale
Lincolna
(był też polski polityk czy raczej komisarz polskiego
pochodzenia którego tu nie chcę wspominać
i też się nigdy
nie łamał)
żona Mary jako bardzo dobra żona
pocieszała męża

33.
Abe
został kandydatem w Springfield
ówczesnych Republikanów
na moje wyczucie
odpowiadało to
obecnym Demokratom
pozostała jeszcze
Republikańska
Narodowa
Konwencja

34.
Tymczasem Południe
jako zwolennik niewolnictwa
zaczęło się jednoczyć
nazywano
Abrahama Lincolna
Miłośnikiem niewolników
Południowa Carolina
nie chciała być
częścią Unii
z takim prezydentam
wkrótce dołączyły
Georgia
Alabama
Missisippi
Luizjana
Florida
i Texas
i utworzyły
własny rząd
Konfederację
prezydentam został
Jefferson Javis

36.
Komendant
Fort Sumter
Anderson
zażądał posiłków
nie przyszły
w porę
i wkrótce
flaga Konfederacji
łopotała nad Fortem
i tak
zaczęła się
wojna
legenda jej
żyje
do dzisiaj

39.
W Gettysburgu
na Narodowym Cmentarzu
w Pensylwanii
wygłaszali mowy
najlepsi oratorzy
tych czasów
Edward Everett
i Prezydent Lincoln
prezydent mówił
krócej
że żołnierze nie zginęli
na próżno że będzie
odrodzenie wolności
i padły
słynne słowa
aktualne do dziś
„goverment of the people
by the people
for the people”
Edward Everett
uznał wyższość
lapidarnych
stwierdzeń
Lincolna

41.
Lincoln
był także
bardziej zwrócony
do wewnątrz
widać to
po jego twarzy
kiedyś miał
dziwny sen
szedł długimi korytarzami
przez puste
pokoje
w jednym z nich
natrafił
na gromadkę ludzi
i katafalk
z trumną
„kto leży
w tej trumnie?”
zapytał
„Prezydent”
odpowiedziano
i rozpoznał
samego siebie

42.
Jechał powozem
wraz z żoną
wśród wiwatującego tłumu
jakże dziwne podobieństwo
z ostatnią podróżą
prezydenta Kennedyego
oczywiście
nie dosłownie
wieczorem była grana
sztuka w teatrze Ford
„Our American Cousin”
komedia
kupa śmiechu i radości
czuł się znakomicie
i padł strzał w loży
prezydent Lincoln
zmarł o 7:22 rano
15 Kwietnia 1865
pociąg z jego ciałem
wędrował
po kraju
on bardzo lubił
pociągi parowe
czasami też
ten pociąg wędruje
jako widmo

.

Adam Fiala

..

O autorze:

Adam Fiala,

pisarz polski przebywający na emigracji w Australii, zamieszkały w Perth. Z wykształcenia prawnik, debiutował wierszami i grafiką w Kamenie w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku. W 1976 ukazała się Jego pierwsza powieść, zatytułowana: Jeden myśliwy, jeden tygrys(Iskry), która uznana była za prozę satyryczno-realistyczną, prozę ironicznego szczegółu. Sprawy rodzinne ukazały się w 1978, a w rok później, w 1979 – Zygzakiem po prostej oraz Termiterium wisielców. Wszystkie książki wyszły w około ćwierćmilionowych nakładach. Na rosnącą w Polsce popularność pisarza miał wpływ Henryk Bereza. W swej strategii pisarskiej posługiwał się Adam Fiala kategorią snu: pozwalała mu na zwielokrotnienie kontekstów rzeczywistości przedstawionej i realiów PRL.

W Australii, jako wnikliwy obserwator teraźniejszości australijskiej, Adam Fiala kontynuuje pracę literacko-artystyczną, tworząc wiersze i prozę satyryczną małych form, w której można znaleźć inskrypcje z życia australijskiego, także – politycznego. Wydawany w Polsce przez Akant, Nasz Dziennik i Metaforę, w Australii publikuje w Pulsie Polonii i Przeglądzie Australijskim.  PowieśćPrywatna Australia, czyli według Antoniego z obrazkami, wyszła w rodzinnym Lublinie w 1998 roku.  Ulubionym gatunkiem Adama Fiali są aforyzmy: Aforyzmy o miłości (2008) i U brzegów absurdu (2011) wydała krakowska Miniatura. Zainteresowanie polityką i filozofią zaowocowały książką zatytułowaną Rasputin. Antypoemat (Kraków, 2012).

Australijską pasją – poza pisaniem oczywiście –  jest muzyka tubylców. Pisarz komponuje, pisze piosenki i muzykuje, grając na didgeridoo; fascynuje Go Yothu Yindi i Bangarra Dance Theatre, a także tubylcza filozofia. W latach 2008 – 2010, jako że Adam Fiala jest także zręcznym grafikiem, ilustrował między innymi książki D. Szumilas, L. Kucfir, M. Kozłowskiego, A. Habryn, J. Bułatowicza.

Pomnik Abrahama Lincolna w Laramie, Wyoming, USA – fot. Aleksander Rybczyński